Sejarah Perkembangan Pendidikan Muzik Malaysia

Pengenalan.

Sejarah pendidikan formal di Malaysia telah menunjukkan bahawa pihak British telah menubuhkan Penang Free School pada tahun 1816. Penubuhan sekolah ini ternyata telah menjadi perintis kepada penubuhan sekolah-sekolah Inggeris yang lain terutamanya di Kuala Lumpur, Ipoh dan Melaka. Dengan penubuhan sekolah-sekolah tersebut maka secara tak langsung bermulanya pembelajaran muzik di negara kita. Pada masa ini pembelajaran muzik di sekolah-sekolah ini hanya merupakan aktiviti kokurikular dan jarang sekali diadakan dalam aktiviti formal. Apa yang nyata kemasukan kuasa penjajah ini merupakan titik tolak kepada bermulanya pendidikan Muzik di sekolah-sekolah. Kedatangan Jepun dilihat sebagai suatu fenomena yang kurang memberi kesan yang ketara terutamanya terhadap terhadap sistem pendidikan di Malaysia. Jika dihitung secara logik jelas bahawa pertapakan kuasa British yang lebih lama di Tanah Melayu lebih banyak memberi impak terutamanya terhadap perkembangan pendidikan muzik di Malaysia dan penulisan pada kali ini akan mengupas tentang perkembangan pendidikan muzik di Malaysia bermula pada zaman penjajahan British sehinggalah pada masa kini..

Pendidikan Muzik Semasa Zaman Penjajahan 



Jelas bahawa sistem pendidikan muzik seperti yang wujud pada masa kini mempunyai banyak ciri yang telah diwarisi daripada sistem pendidikan yang telah diwujudkan pada zaman British. Hakikat ini tidak dapat disangkal kerana pihak British telah berusaha dengan sengaja untuk memberikan satu gambaran kepada rakyat Malaya tentang keunggulan dan kehebatan idea-idea British dalam semua aspek kehidupan rakyat kita seperti pendidikan, undang-undang, perubatan, pentadbiran am dan politik. Bermula pada tahun 1816 maka Penang Free School dibuka dan daripada detik inilah diikuti dengan pembukaan beberapa buah sekolah Inggeris lain di Perak, Melaka, Kuala Lumpur, dan di beberapa lokasi lain. Sejajar dengan pembukaan sekolah tersebut telah “membawa bersama” pembelajaran muzik seperti koir dan pancaragam sebagai antara aktiviti kokurikular pada masa tersebut. 



Selain itu juga, nyanyian lagu puisi berirama kanak-kanak turut diadakan setiap kali semasa pembelajaran matapelajaran Bahasa Inggeris. Pada masa ini, pihak yang berkuasa telah menentukan bahawa setiap sekolah Inggeris mempunyai sekurang-kurangnya seorang guru yang mahir bermain piano atau mempunyai latar belakang formal dalam sistem muzik barat. Selain itu, nyanyian lagu kanak-kanak, seriosa atau rakyat dari Barat juga turut diadakan semasa pembelajaran Bahasa Inggeris supaya amalan sebegini akan mengukuhkan lagi pembelajaran Bahasa Inggeris. Jelas bahawa pembelajaran muzik pada peringkat ini hanya tertumpu kepada sekolah-sekolah vernakular beraliran Inggeris. Manakala sekolah vernakular, Melayu, Cina dan India begitu ketinggalan dalam aspek ini.



Semasa zaman pentadbiran tentera Jepun, pengajaran muzik telah diadakan di sekolah-sekolah Malaya tetapi pada masa ini para pelajar dikehendaki menyanyikan lagu-lagu patriotik seperti lagu “Komigayu” dan rakyat daripada negara Jepun. Pada masa pentadbiran tentera Jepun, sukatan mata pelajaran juga berdasarkan Dasar Pelajaran Jepun. Namun pemerintahan Jepun itu sendiri tidak meninggalkan sebarang kesan yang jelas dalam sistem muzik Malaysia yang wujud pada masa sekarang. Ini kerana selepas Jepun berundur dari Tanah Melayu selepas Perang Dunia Ke II sistem pendidikan yang pernah wujud sebelum perang itu diamalkan semula apabila pihak British kembali memerintah Malaya. Pada masa ini kita dapat melihat bagaimana para pelajar dikehendaki menyanyikan lagu-lagu rasmi negeri berkenaan dan lagu kebangsaaan Britian iaitu God Save The Queen dalam upacara perhimpunan sekolah terutamanya di sekolah-sekolah Inggeris. 



Perkembangan pendidikan muzik di Malaysia begitu ketara terutama sekali selepas zaman penjajahan berakhir. Pada tahun 1950-an, pelajaran muzik dalam bentuk siaran ke sekolah-sekolah telah dimulakan oleh Radio Malaya tetapi hanya di sekolah-sekolah di bandar yang berupaya mengadakan kemudahan radio dapat mengikuti siaran ini. Pada masa ini, para pelajar dari kelas-kelas tertentu dikehendaki menuju ke dewan sekolah bagi mengikuti siaran tersebut. Juga, pada masa tersebut para pelajar sudah mula bermain alat-alat genderang sebagai aktiviti sampingan untuk nyanyian di beberapa buah sekolah Inggeris yang tertentu. 



Selain itu, aktiviti meniup rekoder juga telah diadakan di beberapa buah sekolah, khasnya di kawasan bandar-bandar utama. Beberapa buah sekolah Inggeris telah mula menubuhkan pancaragam kawat atau brasben. Kebanyakkan pancaragam ini telah dilatih oleh ahli atau bekas ahli pancaragam tentera. Amalan ini wujud kerana guru-guru muzik yang terlatih daripada maktab-maktab perguruan di Malaysia masih belum menerima latihan dalam aspek mengendalikan aktiviti pancaragam kawat. Kumpulan-kumpulan koir, rekorder dan pancaragam kawat sentiasa dikehendaki membuat persembahan dalam majlis-majlis tertentu dalam takwim sekolah seperti Hari Ucapan, Hari Sukan dan apabila sekolah dilawati oleh orang kenamaan. Namun perkembangan sebegini begitu jarang dinikmati oleh golongan pelajar di sekolah-sekolah luar bandar.





Dengan kewujudan kumpulan-kumpulan muzik seperti ini telah dapat menaikkan imej dan nama sekolah yang berkenaan. Tradisi ini sudah diamalkan oleh sekolah-sekolah Inggeris daripada awal abad ke 20 lagi. Hampir kesemua sekolah berasrama penuh yang ditubuhkan kemudian seperti Maktab Tentera Diraja, Kolej Tunku Khursiah, Kolej Tun Fatimah, Kolej Melayu dan Sekolah Dato Abd Razak juga telah mengadakan semua aktiviti muzik tersebut.



Pendidikan Muzik Selepas Merdeka.



Pada tahun 1960-an dan 1970-an, beberapa buah sekolah telah mengadakan pancaragam muzik yang berbentuk kugiran ( Kumpulan Gitar Rancak) dan angklung. Harus juga disebut di sini bahawa kebanyakkan daripada sekolah-sekolah Mubaligh Kristian seperti sekolah Anglo Chinese, Sekolah Convent dan sekolah Methodist sememangnya terkenal dengan satu tradisi yang unggul bagi koir masing-masing. Dalam perkembangan pendidikan muzik formal di Malaysia pada waktu ini sekolah-sekolah Melayu seolah-olah terpinggir sehinggalah pada tahun 1970-an apabila beberapa buah sekolah rendah telah mengadakan pendidikan muzik atas budi bicara guru-guru besar berkenaan dan jika seseorang guru muzik beredar ditugaskan mengajar di sekolah itu. Sebelum itu, muzik telah diadakan hanya secara sampingan atau kebetulan sahaja melalui nyanyian nasyid dalam pelajaran agama. Walaupun tilawah al-Quran jelas mempunyai unsur-unsur muzik, aktiviti ini tidak dianggap sebagai satu tingkah laku muzikal mengikut tradisi orang-orang yang beragama Islam sama ada di Malaysia atau di negara-negara Islam yang lain.



Pada tahun 1972, muzik telah diadakan sebagai satu mata pelajaran pilihan dalam peperiksaan SRP. Maka, pendidikan muzik secara formal di Malaysia telah bermula pada tahun 1972. Walaupun perkembangan ini hanya melibatkan beberapa buah sekolah di bandar-bandar tertentu sahaja. Sukatan untuk pelajaran muzik SRP ini jelas mempunyai banyak pengaruh daripada sukatan pelajaran Associated Board of Royal Schools Of Music ( ABRSM ), London, terdapat juga sedikit muzik dari Malaysia yang dimuatkan dalam bahagian menghayati muzik.



Muzik daripada budaya Malaysia yang dimaksudkan itu ialah “ Overtur Samudra” yang merupakan satu rangkaian lagu tradisi rakyat Malaysia yang digubah dalam bentuk muzik orkestra Barat. Muzik ini telah digubah oleh Gus Steyn, iaitu seorang pemuzik dan penggubah yang terkenal dalam bidang muzik pada tahun 1960-an dan 1970-an. Kemasukan muzik tempatan dalam kurikulum muzik formal SRP merupakan usaha pertama sekali dalam sejarah pendidikan muzik di Malaysia untuk menjadikan muzik sebagai keperluan penting dalam masyarakat.



Selain itu, pada tahun 1959, sebuah Maktab Perguruan Ilmu Khas di Kuala Lumpur telah memulakan fungsinya melatih guru-guru dalam bidang-bidang khas dan maktab ini telah memulakan khusus dalam bidang pendidikan muzik pada tahun 1971. tempoh kursus dalam bidang pendidikan muzik ini ialah satu tahun sahaja. Guru-guru terlatih yang telah mengajar sekurang-kurangnya lima tahun dan mempunyai minat dan kemahiran tertentu dalam bidang muzik dianggap layak untuk mengikuti khursus ini. Manakala pada tahun 1991, jumlah ini pernah bertambah kepada 40 orang setiap tahun mengikut keperluan semasa. Kursus ini juga dimulakan di Martab Perguruan Persekutuan Pulau Pinang pada tahun 1983.



Di samping itu, sejarah pendidikan muzik formal terus berkembang apabila pada tahun 1980 apabila bidang gitar dimasukkan ke dalam kurikulum muzik di Martab Perguruan Ilmu Khas. Kemasukan bidang gitar dalam kurikulum formal di maktab merupakan satu tindakan yang amat wajar dan pragmatis yang telah dilakukan oleh pihak Kementerian Pendidikan pada ketika itu.



Selain itu, di Malaysia, pendidikan muzik tidak wujud langsung dalam kurikulum formal di mana-mana Universiti hingga sekarang iaitu mewajibkan setiap pelajar pada peringkat sarjana muda dengan tidak mengira jenis kursus atau disiplin yang dituntutnya mengikut mana-mana satu khusus seni halus termasuk muzik seperti hampir kesemua universiti dan kolej di Amerika Syarikat. Aktiviti-aktiviti muzik yang berkaitan dengan kugiran ( kumpulan gitar rancak) dan kumpulan muzik tradisional seperti asli dan ghazal dikelolakan oleh seorang pegawai kebudayaan. Manakala pada tahun 1984, pendidikan muzik telah disediakan diperingkat diploma di Institut Teknologi Mara ( ITM ) di Shah Alam. Di ITM dua program muzik yang boleh dipelajari ialah pendidikan muzik dan muzik gunaan. 



Akibat timbul kesedaran tentang kepentingan muzik, pihak ITM pada tahun 1991, merancang menyediakan satu pusat etnomusikologi untuk memperkembangkan muzik tradisional di Malaysia. Kurikulum muzik di ITM meliputi beraneka jenis muzik termasuk muzik seriosa Barat, jaz dan pop. Oleh itu, rasional dan pendekatan ITM untuk pendidikan muzik adalah kurang konservatif jika dibandingkan dengan yang wujud dalam program muzik di maktab-maktab perguruan selama ini.



Selain itu, pendidikan muzik formal juga diajar oleh sektor swasta. Sistem ini adalah pengajaran bermain piano atau mana-mana alat muzik daripada budaya seriosa Barat seperti violin secara persendirian. Perkembangan ini sangat abik untuk pendidikan muzik terus berkembang dan kesedaran masyarakat tentang muzik semakin bertambah. Masyarakat mula sedar bahawa sistem pembelajaran sesuatu ilmu termasuk muzik secara berguru ini memang wujud dalam budaya tempatan di rantau ini dari zaman dahulu lagi.



Pada zaman ini, banyak pemuzik dari India dan Filipina yang terlatih dalam sistem muzik Barat telah diimport oleh pihak British ke Malaya. Hal ini berlaku kerana ahli muzik tempatan pada ketika itu kurang mahir terutama dalam sistem notasi muzik Barat adalah kurang. Pemuzik-pemuzik yang diimport itu membolehkan pihak British menubuhkan pancaragam-pancaragam berkawat yang sangat diperlukan ketika itu untuk memeriahkan lagi beberapa upacara dan majlis rasmi.



Sistem pendidikan muzik formal ABRSM telah mendatangkan beberapa pengaruh positif. Sistem ini telah membolehkan satu segmen atau golongan kecil dalam masyarakat Malaysia mengenali, memahami dan menghayati muzik seriosa dari budaya Barat. Selain itu, sistem pendidkan muzik ala ABRSM juga mempunyai kelemahan dari segi falsafah pendidikan muzik kerana memerlukan kos yang tinggi dan hanya mampu di penuhi oleh golongan elit sahaja.



Sejak 20 tahun kebelakangan ini, beberapa peperiksaan yang luar daripada tradisi ABRSM tetapi bersijil juga telah dijayakan oleh beberapa sekolah muzik swasta khasnya untuk gitar dab organ. Tetapi hampir kesemua sekolah muzik ini merupakan institusi-institusi yang wujud secara berasingan dengan syarikat-syarikat muzik yang menjual alat-alat muzik seperti piano, gitar dan organ. Sistem pendidikan muzik swasta ini lebih peka segala perkembangan dan aliran semasa dalam arena pendidikan muzik pada peringkat antarabangsa. Oleh itu, sekolah-sekolah swasta telah memperlihatkan serta membuktikan satu sikap dan kesanggupan yang lebih progresif dan pragmatis terhadap bebepara strategi dan pendekatan semasa untuk mengajar muzik kepada pelajar. 



Selain itu, perkembangan pendidikan muzik juga berkembang melalui latihan luar negeri dalam bidang pendidikan muzik. Mulai tahun 1960-an lagi kerajaan telah mula menghantar beberapa orang guru terlatih yang mempunyai minat dan kelayakan formasi dalam muzik ke England untuk mengikuti kursus muzik peringkat diploma lanjutan di sana. Tetapi pada akhir tahun 1970-an, kerajaan telah memulakan satu aliran baharu dengan menghantar pendidik-pendidik muzik dalam perhidmatan kerajaan ke negara-negara lain seperti Amerika Syarikat dan Indonesia untuk pengajian tinggi dalm bidang pendidikan muzik. 



Perkembangan baharu ini juga selaras dengan dasar kerajaan Malaysia, khasnya di bawah pimpinan YAB Dr. Mathathir Mohamad tentang keperluan untuk mempelbagaikan pendedahan yang diberikan kepada pelajar-pelajar Malaysia di seberang laut dalam hampir semua bidang. Ketika itu, pengajian di lauar negeri hampir sering dimaksudkan pengajian di United Kingdom dan oleh kerana itu juga hampir semua pendidik muzik utama di Malaysia hingga tahun 1980-an amat dipengaruhi oleh sistem pengajaran dan pembelajaran muzik ala ABRSM di England.



Lantaran itu, banyak pendidik muzik dalam perhidmatan kerajaan yang berijazah dan yang tidak berijazah telah dianugerahi biasiswa dan dihantar ke Amerika Syarikat oleh kerajaan mulai dari akhir tahun 1970-an. Selepas itu, perubahan yang ketara dalam arena pendidkan muzik di Malaysia hanya berlaku pada tahun 1988 apabila sukatan pelajaran untuk pendidikan bagi kursus asas muzik di maktab-maktab perguruan dirombak semula. 



Pada bulan Disembar 1990. sukatan pelajaran bagi kursus Khas Muzik juga di selaraskan dengan sukatan pelajaran bagi kursus asas. Oleh itu, semua bidang baharu tersebut, iaitu pedagogi muzik, penghayatan muzik, muzik amali dan sejarah muzik diadakan bagi kali pertama bagi pelajar kursus khas pada tahun 1991.



Kebanyakkan pendidik muzik dari Malaysia yang menuntut muzik di England pada tahun 1970-an telah mengikuti kajian dalam bidang persembahan muzik dalam tradisi seriosa Barat. Mereka telah mempelajari muzik di sekolah-sekolah muzik yang bertradisi konservatorio muzik ketika di England. Tetapi pendidik muzik yang dihantar ke Amerika Syarikat oleh kerajaan telah diwajibkan mengikuti kajian dalam bidang pendidikan muzik per se. 



Kesimpulan.



Secara kesimpulannya, sejarah perkembangan muzik di Malaysia melalui pelbagai peringkat perkembangan yang akhirnya membawa kepda pengiktirafan dalam pendidikan formal di Malaysia. Pendidikan muzik mula ditawarkan di peringkat SRP dan seterusnya berkembang ke institut-institut perguruan dan di Universiti tempatan. Selain itu, pelajar-pelajar Malaysia juga di hantar ke England untuk mempelajari muzik di sana. Perkembangan ini dilihat secara positif terhadap perkembangan pendidikan muzik di Malaysia. Selain itu, kesedaran masyarakat terhadap kepentingan muzik dalam kehidupan dapat memberi peluang kepada pendidikan muzik ini supaya lebih berkembang. Minat masyarakat terhadap muzik terutama dalam kehidupan sangat penting untuk menghilangkan ketegangan dan di samping mendapatkan hiburan sampingan. Kesedaran tentang pentingnya mengekalkan tradisi muzik rakyat di Malaysia sudah mula dirasakan. Pihak-pihak tertentu juga sedang berusaha untuk memulakan program muzik tradisional sebagai aktiviti kokurikulum di beberpa buah sekolah yang terpilih di serata negeri di Malaysia. Golongan pendidik muzik pun mula berfikir semula secara mendalam lagi tentang pendekatan lama dan baharu untuk menyampiakan muzik dengan lebih berkesan dan bermakna. Dengan segala perkembangan yang telah berlaku dalam arena pendidikan muzik di Malaysia baru-baru ini, masa depan pendidikan muzik kelihatan lebih cerah sekarang jika dibandingkan dengan satu masa dahulu dan jika semua pihak berkerjasama dalam mengatasi masalah yang ada, maka kualiti pendidikan muzik di Malaysia boleh di pertingkatkan lagi ke satu tahap yang boleh dibanggakan di rantau ini.

PENDAHULUAN

                  Nyanyian dan muzik boleh mengubah sikap ke arah pencapaian peradaban yang bererti di samping mempunyai kekuasaan tersendiri hingga boleh menukar emosi menjadi terharu, sedih, pilu, menangis bahkan gila. Hal Ini menunjukkan bahawa nyanyian dan muzik sangat rapat hubungannya dengan jiwa manusia. Oleh itu, kesenian ini perlu dikawal dan diberi perhatian supaya tidak merosakkan jiwa dan moral manusia. Islam dari segi falsafahnya menyatakan nyanyian dan muzik haruslah bertujuan ke arah pembentukan peribadi dan sebagai tali penghubung ke arah taqwa kepada Allah. Islam tidak mengizinkan nyanyian dan muzik yang melalaikan manusia dari kewajiban terhadap Allah. Seni yang merosakkan adalah seni sesat yang hukumnya haram dan patut dijauhi.

SEJARAH SENI MUZIK SEBELUM ISLAM

                  
                     Negara Arab selatan merupakan antara negara yang tertua yang mana di dalamnya masih lagi bergema sebahagian daripada kebudayaan-kebudayaan lama. Muzik dan puisi berkembang walaupun tiada penulis-penulis yang menulis tentang perkembangan ini secara khusus dan terperinci. Diceritakan daripada Al-Isfahani bahawa Raja Tubba’ yang terakhir iaitu ‘Als ibn Zaid merupakan orang pertama yang menyanyi di Yaman. Lagu-lagu sebelum Islam di Yaman muncul pada abad ke 19 iaitu ketika zaman Al-Mas’udi yang banyak terpengaruh dengan petikan-petikan puisi Ibn Khurdadhbih. Rakyat Yaman pada ketika itu diperkenalkan dengan dua jenis muzik iaitu Himyari dan Hanafi. Muzik Himyari merupakan muzik yang berbentuk klasik. Antara alat muzik yang digunakan adalah kebanyakannya berasal dari selatan Arab. Antaranya ialah seperti Mi’zaf dan Kus (drum kawah). Sehingga hari ini, orang-orang Arab di Hijaz mengakui bahawa muzik Arab yang terbaik dan sebenar ialah berasal dari Yaman kerana Hadrami Mintrels seorang artis terkenal yang juga berasal dari Yaman. Di ‘Ukaz iaitu salah sebuah negeri di Hijaz, ramai penyajak dan seniman yang mengembara ke seluruh pelusuk semenanjung Arab untuk mencari ilmu pengetahuan dalam bidang kesenian. Di sini juga terdapat bacaan dan nyanyian daripada mu’allaqat yang terkenal. Pada zaman Bani ‘Amaliq, seniwati-seniwati legenda telah dipanggil semula bagi memeriahkan lagi bidang kesenian pada ketika itu. Ahli muzik dari Al-Hijaz didapati berkebolehan dalam pelbagai bidang. Antara alat muzik yang digunakan adalah seperti mizhar, mi’zafa (alat muzik bertali), qussaba (seruling), mizmar dan duff (rebana).

SEJARAH MUZIK PADA ZAMAN RASULULLAH S.A.W

                 Salah satu perkara yang mengusutkan dan membimbangkan pada zaman ini ialah persoalan sama ada mendengar dan bermain muzik itu dibenarkan atau tidak dalam Islam. Bukan mudah untuk memahami bagaimana persoalan ini muncul. Ini kerana dilihat tiada kritikan secara terus yang menentang muzik dalam al-Quran. Lebih daripada itu, patut diketahui kenyataan bahawa muzik merupakan suatu perkara yang penting dalam kehidupan sosial masyarakat arab. Dilihat juga sesuatu telah meresap ke dalam jiwa orang- orang arab tentang muzik sehingga Umayya ibn Abi’l Salt yang merupakan seorang yang mementingkan kemoralan dan menganggap hiburan tertentu itu berdosa, tidak menyatakan sesuatu yang menunjukkan dia menghalang muzik.

               Pada masa ini, alat-alat muzik didakwa menjadi suatu perkara yang dapat menguasai manusia kearah keburukan. Ianya juga didakwa dapat menyeru manusia ke arah pemujaan syaitan. Dalam kitab al-Aghani iaitu merupakan salah satu kitab yang terkenal telah menceritakan bahawa tiada halangan yang spesifik keatas muzik pada zaman permulaan Islam.Tradisi atau sejarah ada yang menunjukkan Nabi Muhammad s.a.w bertoleransi dan dapat mene- rima muzik yang berbentuk instrumental. Malahan, perkahwinannya sendiri dengan khadijah diraikan dengan muzik. Begitu juga semasa perkahwinan puterinya, Fatimah. Sejarawan yang terkenal juga ada yang menyatakan bahawa ramai daripada ahli muzik yang menjadi sahabat nabi dan pengikutnya.

                 Pada zaman Harun al-Rashid, ahli-ahli muzik selalunya sukar untuk memperoleh keadilan di mahkamah. Ini kerana, Imam al-Shafi’ memandang rendah kepada keterangan lisan atau bertulis yang dibuat oleh seseorang yang berkecimpung dalam bidang kesenian terutama muzik kerana menurutnya keterangan ahli muzik tidak boleh dipercayai. Apabila diperhatikan kesakitan dan akibat yang bakal diterima oleh ahli-ahli muzik, ada yang berpendapat bahawa kesenian muzik tidak akan berkembang di bawah Islam. Pendapat atau jangkaan ini meleset kerana kesenian muzik juga berkembang pada zaman Islam. Pendapat atau pandangan nabi Muhammad s.a.w terhadap muzik mungkin dapat diterangkan dalam pelbagai sudut. Jenis muzik yang mempunyai puisi yang memuja kehebatan jahiliyyah mestilah dijauhi. Muzik merupakan suatu keperluan kepada pelawat-pelawat ke tanah suci. Terdapat banyak muzik yang dimainkan dalam majlis majlis tertentu dalam kehidupan masyarakat jahiliyyah arab. Muzik dibenarkan jika ianya memberi kegembiraan dan kepuasan dalam suatu majlis seperti majlis pertunangan, perkahwinan, ulang tahun kelahiran dan upacara perkhatanan.

          Salah satu perkara yang harus diambil kira juga ialah semangat yang lahir kesan daripada muzik. Misteri kuasa muzik adalah sesuatu yang dapat dilihat dalam kehidupan masyarakat Arab seharian. Evliya Chelebi iaitu seorang berbangsa turki telah menyebut tiga nama daripada seniman-seniman yang dikatakan telah membuat persembahan muziknya sebelum Islam. Hanya satu nama sahaja yang terdapat beberapa bukti tentang kejayaannya dalam bidang seni muzik ini iaitu ‘Amr ibn Umayyah.

SEJARAH SENI MUZIK ZAMAN KHALIFAH AL-RASYIDIN

                 Seni muzik pada zaman Khulafa’ boleh dikatakan penggunaannya seakan dihalang dan diharamkan. Kebanyakan Khalifah kurang berminat dalam seni muzik. Oleh yang demikian, menurut sejarawan islam moden, sayyid Amir Ali berpendapat bahawa keadaan ini berterusan sehinggalah munculnya generasi-generasi baru.

                Pada zaman Abu Bakar (632-634) boleh dikatakan bahawa muzik adalah suatu yang malahi iaitu kesukaan atau hiburan yang diharamkan. Seniwati yang bekerja sebagai hamba dirumah bangsawan arab mungkin dapat menuruti larangan ini dan tidak melibatkan diri dalam bidang seni. Akan tetapi, seni muzik ini menular dan berleluasa secara terbuka di kedai-kedai arak. Ada antara mereka yang tidak mempedulikan larangan pengharaman muzik. Seniman-seniman yang elegi mungkin dapat bertoleransi dan memahami bahawa sebab-sebab elegi bukan bergantung kepada muzik seperti lagu yang dipanggil "Ghina". Ramai seniman yang telah dihukum kerana seni muzik. Hukuman ini dikenakan ke atas mereka bukanlah disebabkan mereka adalah ahli muzik, akan tetapi kerana mereka telah menyanyi lagu yang berbentuk sindiran dan diiringi dengan mizmar.

                 Pada zaman Umar (643-644), keadaan dan pandangan beliau terhadap muzik sedikit berlainan daripada pandangan Abu Bakar. Umar dikatakan agak boleh menerima seni muzik. Hal Ini kerana, menurut hadith yang diriwayatkan oleh Aisyah bahawa umar telah banyak mendengar lagu yang didendangkan oleh seniwati pada zaman nabi. ‘Asim iaitu anak kepada Umar adalah seorang yang aktif dalam bidang muzik pada zaman khalifah Al-Nu’man ibn ‘Adi yang juga merupakan penaung atau ketua kesenian.

                Di bawah pemerintahan khalifah Uthman pula (644-656), suatu perubahan yang hebat dari segi politik dan sosial masyarakat arab telah berlaku. Tidak seperti Khalifah Umar yang sudah berpuas hati walaupun tinggal ditangga masjid di Madinah . Sifat Khalifah Uthman ternyata berbeza kerana beliau lebih suka kepada kekayaan. Istana yang besar dan megah, bilangan hamba yang ramai dalam  istana, pedati kuda yang berkilauan dan kehidupan yang mewah menjadi suatu arahan dan gaya hidup bukan sahaja dalam masyarakat Iraq dan Syria, yang sudah sedia maklum telah biasa dengan keadaan ini . Malah ianya juga menjadi gaya hidup masyarakat dii bandar-bandar suci di Hijaz. Dengan adanya dan terbinanya istana-istana dan rumah-rumah golongan bangsawan ini, maka muzik dan ahli muzik mendapat tempat yang tinggi dan istimewa.

                Tidak banyak perubahan yang berlaku pada zaman Ali (656-661). Ini kerana Saidina Ali sendiri seorang seniman dan beliaulah orang pertama yang menubuhkan dan mewujudkan pusat penjagaan yang sebenar kepada kehalusan seni dan surat-surat dengan membenarkan pengajian dalam bidang sains, puisi dan muzik. Bermula daripada saat itu, masa depan muzik terjamin dan selepas pemerintahan zaman khalifah al-Rasyidin, tampuk pemerintahan dikuasai oleh dinasti Umayyah. Pada zaman ini kesenian dikukuhkan lagi secara praktikal di mahkamah.

                  Kedudukan muzik dan ahli muzik, yang disertakan dengan maklumat-maklumat yang menjadi bukti kepada teori dan amali kesenian pada zaman awal pemerintahan Khulafa’ al-Rasyidin ditakrifkan mengikut analisis-analisis yang dikaji. Pada zaman pemerintahan Saidina Uthman, suatu bentuk seni yang baru telah muncul di Hijaz iaitu seniman yang dipanggil seniman professional. Seniman professional pertama di Hijaz terdiri daripada beberapa peringkat yang dikenali sebagai Mukhannathun. Pada mulanya, semua seniman dan seniwati professional berasal dari golongan hamba.

                  Ada yang berpendapat bahawa muzik menjadi bahasa kebangsaan. Akan tetapi, bagi masyarakat Arab muzik tidak dapat dipisahkan daripada lagu. Hal Ini kerana mereka mempunyai kecenderungan dan mudah terpengaruh dengan muzik dan melodi yang asli yang tidak bercampur dengan muzik asing. Mereka juga mempunyai pandangan yang jelas terhadap sistem muzik asli yang berbeza dengan bentuk kesenian daripada Parsi dan Byzantium.Muzik arab pada zaman ini dikenali melalui alat-alat muzik yang mereka gunakan dan melahirkan pelbagai teknik-teknik muzik. Dalam seni muzik klasik, didapati tiada gabungan antara pelbagai alat-alat muzik dalam persembahan walaupun tiada halangan kepada perkara tersebut.

                   Terdapat ramai daripada kalangan sahabat dan kaum kerabat Nabi Muhammad s.a.w yang menjadi penyokong kepada seni muzik. Antaranya adalah seperti Aishah, isteri kepada Nabi, Hassan, cucu Nabi, Sukaina, anak perempuan Hussin, Saad ibn Abi Waqqas, Aishah binti Saad, Mus’ab ibn Zubayr, Aishah binti Talha dan Abullah ibn Jaafar. Abdullah ibn Jaafar merupakan seorang yang sangat aktif dalam seni muzik sehingga beliau menjadikan istananya sebagai pusat pemuliharaan muzik. Beliau juga merupakan penaung kepada ramai ahli muzik yang utama dan terkenal seperti Tuwais, Saib Kathir, Nashit Nafi al-Khair, Budaih al-Malih, Qand dan Azza al-Maila. Penutupan atau berakhirnya zaman khalifah disaksikan dengan pelbagai pengenalan kepada pelbagai jenis muzik yang dikenali sebagai ghina al-mutqan. Ianyaadalah merupakan penampilan istimewa yang menitik beratkan kepada iqa’ atau rentak melodi lagu yang bergantung kepada panjang rangkap sesuatu lagu.

Bahan dipetik dari http://www.ehoza.com

Disunting oleh Hairi Zolkefle (Blog Pendidikan Muzik Malaysia)

Marching Percussion Clinic

RABU 24 JUN 2013 - Satu bengkel Marching Percussion Clinic bersama Tom Float, former Blue Devils Drummer dengan kerjasama Universiti Pendidikan Sultan Idris bersama TAMA drums telah mengadakan bengkel khas buat pelajar muzik universiti tersebut. Seramai kira-kira 50 orang pelajar telah hadir ke bengkel tersebut. Setiap pelajar diberikan sijil penyertaan. 

Pertandingan NATCOMP 2013

SABTU 5 JULAI 2013 - NATCOMP adalah Pertandingan Band Premier Malaysia yang mempamerkan band kawad muzik terbaik yang bertanding merebut gelaran juara peringkat kebangsaan dari seluruh pelusuk sekolah di Malaysia. Persatuan Band Malaysia dengan kerjasama Kementerian Pelajaran Malaysia dan ZI Komunikasi Sdn Bhd telah mengadakan satu misi mencari band terkemuka di negara ini untuk bersaing di Peringkat Kebangsaan pada 5 Julai 2013 di Kuala Lumpur.

Pertandingan Pop Orkestra Patriotisme Kebangsaan 2013

SABTU 22 JUN 2013 - Universiti Pendidikan Sultan Idris dengan kerjasama Kementerian Pelajaran Malaysia telah mengadakan Pertandingan Pop Orkestra Patriotisme Kebangsaan 2013 yang telah berlangsung di Panggung Budaya, Komplek Muzik, Fakulti Muzik & Seni Persembahan, Universiti Pendidikan Sultan Idris, Tanjung Malim,Perak.

                 Pihak penganjur iaitu Fakulti Muzik & Seni Persembahan, UPSI dengan kerjasama bahagian ko-kurikulum, Kementerian Pelajaran Malaysia bersama Persatuan Pancaragam Malaysia telah mengadakan pertandingan ini dan telah menarik minat 10 buah sekolah untuk berentap merebut gelaran juara. Dalam pertandingan tersebut, pasukan Orkestra Muda Bainun dari Sekolah Menengah Kebangsaan Permaisuri Bainun telah dinobatkan sebagai juara keseluruhan dalam pertandingan ini. Pasukan ini telah membawa lagu Rock You Like A Hurricane dan Setia Malaysia yang telah digubah sepenuhnya oleh En. Faridz Roli. Sekolah ini juga telah mendapat anugerah vokal terbaik dalam pertandingan tersebut. Tempat kedua pula telah disandang oleh SMK Putrajaya Presint 11 (1).

Tahniah diucapkan kepada para pemenang !